HSJ - leksikologija (nedovršeno)

= leksemi suprotna značenja;
podjela:
prema podrijetlu;
prema naravi značenjske opreke;

1) istokorijenski (primarni) i
2) raznokorijenski (tvorbeni);

- tvorbeni predmetci: ne-, bez-, protu-, raz-, a-, nad-/pod-, na-/raz-, iznad-/ispod-, o-/za-, u-/iz-:
čovjek-nečovjek, smisao-besmisao, zakonit-protuzakonit, uvjeriti-razuvjeriti, otvoriti-zatvoriti....

1) binarni - između njih postoji dovjčana (binarna) opreka: živ-mrtav, dječak-djevojčica, istinit-lažan;

2) stupnjeviti - između njih postoji srednji član i međustupnjevi: nizak-ponizak-normalna rasta-povisok-visok

-kad je višeznačnica značenjski suprotna drugomu leksemu samo jednim svojim značenjem:
dan (1. vrijeme za koje se Zemlja jednom okrene oko svoje osi; 2. vrijeme od izlaska do zalaska Sunca) - noć (vrijeme od zalaska do izlaska Sunca)

- kad je višeznačnica jednim svojim značenjem suprotna jednom a drugim značenjem drugomu leksemu: star (koji je u kasnijoj životnoj dobi) - mlad; star (koji je rabljen) - nov; star (koji pripada prošlom vremenu) - moderan

- stilska figura proširenja pojma dodavanjem njemu značenjski suprotstavljena atributa: luda pamet, stara mladost, mudra ludost, skromna raskoš, pametna glupost

- kad se u jeziku izjednače izrazi različitih značenja;
homonimi = leksemi jednakih izraza; morfološki i leksički

- kad se izrazi dvaju leksema izjednače dobivši u deklinaciji iste gramatičke morfeme: G mn. (N jd. ùnuk) ùnūkā - ùnūkā (N jd. ùnuka); (G mn. imenica pära) pârā - pârā (3.l.j. prezenta glagola parati)

- podudarnost izraza nije morfoločki uvjetovana i ostvaruje se u njihovim osnovnim oblicima (N jd, infinitiv): (koji se odnosi na Kartagu) kàrtāškī - kàrtāškī (koji se odnosi na kartaša)

- leksemi koji se različito pišu a jednako izgovaraju: rijéka-Rijéka, tïsa - Tïsa, vïšnja- Vïšnja; write - right, malen- mahlen, knight - night

-posuđenice koje se nekom svojom značajkom ne uklapaju u HSJ: ansàmbl, bicìkl, šöu (G šoua, D šouu), bìfē